Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά μαθαίνουμε για κάποιον δικό μας, είτε του στενού είτε του ευρύτερου κύκλου μας, που υποφέρει από κρίσεις πανικού. Τα νέα κυκλοφορούν και φτάνουν στα αυτιά μας πιο συχνά, γιατί αφενός αυξάνονται οι άνθρωποι που παθαίνουν και αφετέρου επιλέγουν οι ίδιοι να το επικοινωνήσουν περισσότερο, δηλαδή να μιλήσουν ανοιχτά για αυτά που αισθάνονται και συνοδεύουν μια κρίση πανικού.
Η αύξηση που παρατηρείται συνδέεται άρρηκτα με την εποχή μας: την αβεβαιότητα, το άγχος, την αγωνία, τους τρελούς ρυθμούς που ζούμε και κινούμαστε για να προλάβουμε όλα όσα η καθημερινότητα μας επιφυλάσσει. Είναι σαν ο καθένας μας να τρέχει σε έναν προσωπικό αγώνα δρόμου και ταχύτητας, χωρίς σημείο τερματισμού. Αυτά τα έντονα συναισθήματα και η πίεση που συνεπάγονται σε συνδυασμό με τις όποιες προσωπικές δυσκολίες και βιώματα κουβαλά ο καθένας, οργανώνονται και εμφανίζονται με την μορφή των κρίσεων πανικού.
Οι κρίσεις πανικού έχουν μια ποικιλία συμπτωμάτων: ταχυπαλμία, εφίδρωση, τρέμουλο, μούδιασμα, εξάψεις, ρίγη, ξηροστομία, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα πνιγμού, πόνος στο στήθος, ναυτία, ζάλη, αίσθημα λιποθυμίας, αιφνίδια ανάγκη για τουαλέτα, ανακάτεμα στο στομάχι, αδυναμία συγκέντρωσης, αίσθημα τρόμου ή φόβου θανάτου, φόβος ότι υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, φόβος ότι χάνεται ο έλεγχος, ότι τρελαίνεται.
Τα συμπτώματα αυτά διαφέρουν από άτομο σε άτομο ως προς τον συνδυασμό τους, την ένταση τους και την συχνότητα που εμφανίζονται. Με απλά λόγια, όσοι παθαίνουν κρίσεις πανικού δεν νιώθουν ακριβώς το ίδιο, αλλά και σε ένα άτομο από φορά σε φορά μπορεί να διαφέρει ο συνδυασμός συμπτωμάτων και η ένταση όσων βιώνει στο σώμα του.
Η κρίση πανικού ξεκινά ξαφνικά και απροειδοποίητα και κορυφώνεται πολύ γρήγορα. Τα σωματικά συμπτώματα είναι εξαιρετικά δυσάρεστα και προκαλούν μεγάλη ανησυχία στο άτομο, για αυτό συχνά επισκέπτεται γιατρούς ή και τα επείγοντα των νοσοκομείων και υποβάλλεται σε πλήθος ιατρικών εξετάσεων προκειμένου να βρει τι έχει. Ενδιαφέρον είναι ότι ακόμα και μετά το πέρας των εξετάσεων και την διαβεβαίωση των γιατρών ότι δεν υπάρχει κάποια οργανική αιτία προς αντιμετώπιση, το άτομο δεν ηρεμεί και εξακολουθεί να αγωνιά για το τι πρόβλημα υγείας μπορεί να έχει που ενδεχομένως δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν και να διαγνώσουν.
Τα σωματικά συμπτώματα μονοπωλούν την σκέψη του και βρίσκεται σε μόνιμη επαγρύπνηση παρατηρώντας την όποια αντίδραση ή ενόχληση μπορεί να σημάνει την έναρξη επόμενου πανικού. Έτσι το άτομο δεν χαλαρώνει ποτέ και αγχώνεται, άλλες στιγμές περισσότερο και άλλες λιγότερο, προσμένοντας πότε θα τον ξαναπιάσει κρίση και πού θα βρίσκεται όταν αυτό συμβεί.
Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα παρατηρούμε πτώση στη λειτουργικότητα του ατόμου, δηλαδή αποφεύγει ή και σταματά να κάνει δραστηριότητες που έκανε στην καθημερινότητα του, π.χ. να οδηγεί, να ταξιδεύει, να πηγαίνει σε πολυσύχναστους χώρους, να μπαίνει σε μέσα μαζικής μεταφοράς κ.ά. Και αυτό γιατί είτε θεωρεί ότι αυτά προκάλεσαν κάποια κρίση πανικού, είτε φοβάται ότι αν τον πιάσει εκεί θα ντροπιαστεί ή θα είναι μόνος κι αβοήθητος. Επιλέγει περισσότερο να μένει σπίτι καθώς του δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας, αλλά δεν αποκλείει την εκδήλωση κάποιου περιστατικού. Η πραγματικότητα του ατόμου γίνεται από λίγο ως πολύ δύσκολη και εξαντλητική και επηρεάζει τον ίδιο, τα σημαντικά άτομα της ζωής του και όλους τους τομείς της λειτουργικότητας του.
Τα άτομα που παθαίνουν κρίσεις πανικού απευθύνονται συνήθως σε ψυχολόγο αφού έχουν κάνει εξετάσεις που είναι καθαρές οργανικών αιτιών, ενώ παράλληλα οι σωματικές ενοχλήσεις συνεχίζονται. Τα κυρίαρχα ερωτήματα που θέτουν είναι γιατί τους συμβαίνει αυτό και τι να κάνουν για να σταματήσει. Συζητούν πολύ για τα συμπτώματα που νιώθουν δίνοντας μεγάλη σημασία στο καθετί. Σαν να κολλάει το μυαλό κι η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα συμπτώματα και το φόβο μήπως επανεμφανιστούν και ξανά το ίδιο.
Η κρίση πανικού σηματοδοτεί κάτι πολύ ιδιαίτερο, το σώμα επαναστατεί θέλοντας να στείλει ένα μήνυμα στο άτομο. Λειτουργεί σαν ξυπνητήρι, χτυπάει έντονα για να προειδοποιήσει ότι κάτι δεν πάει καλά. Με τα συμπτώματα αναγκάζει το άτομο να κοιτάξει πίσω από το προφανές και να διερωτηθεί τι του συμβαίνει. Όλες οι σωματικές εκδηλώσεις αποτελούν στην ουσία την εξωτερική έκφραση της εσωτερικής του κατάστασης. Με άλλα λόγια, ο ίδιος του ο εαυτός θέλει να του τραβήξει την προσοχή σε όσα κουβαλά μέσα του και τον απασχολούν ή τον δυσκολεύουν. Και επειδή το σώμα δεν έχει φωνή όπως το στόμα, το μοναδικό μέσο που διαθέτει είναι οι διάφοροι πόνοι και ενοχλήσεις.
Από τη μια μεριά, η κρίση πανικού προκαλεί μεγάλο φόβο στο άτομο. Από την άλλη, το βάζει σε ένα νέο μονοπάτι που αν αποφασίσει να το εξερευνήσει με την βοήθεια ειδικού, θα έρθει αντιμέτωπος με την αλήθεια του. Σε κάποιες περιπτώσεις ένα έντονο, δυσάρεστο ή στρεσογόνο γεγονός, γίνεται η αφορμή για να ξεσπάσει το άτομο σε κρίση πανικού. Σε άλλες περιπτώσεις πάλι, έρχεται η στιγμή που απλά ‘’ξεχειλίζει το ποτήρι’’. Παράπονα, δυσκολίες, στενοχώριες από χρόνια μαζεμένα ψάχνουν μια διέξοδο να βγουν. Σε κάθε περίπτωση όμως, το άτομο καλείται να επαναπροσδιορίσει το πώς αντιμετωπίζει τις διάφορες καταστάσεις της ζωής του, τόσο από το παρελθόν του όσο και από το παρόν του.
Καλείται να μάθει να συνοδεύει τον εαυτό του στα καλά και τα άσχημα. Να μην κάνει πίσω στις δυσκολίες, αλλά να αναπτύξει την ικανότητα του να επιμένει δημιουργικά. Να αναγνωρίζει και να αντέχει να υπάρχει με όσα τον δυσκολεύουν και του προκαλούν ένταση, χωρίς να τους γυρνά την πλάτη ή να προσποιείται ότι δεν έχουν σημασία. Να μάθει να ακούει το σώμα του και να έχει επαφή και επίγνωση των συναισθημάτων του. Να φτιάξει μια λειτουργική σχέση συνύπαρξης με τον εαυτό του, δηλαδή να του δίνει αξία για αυτά που είναι και για αυτά που κάνει.
Οι κρίσεις πανικού δίνουν ένα μάθημα στην εποχή μας, που τρέχει με ταχύτητα να προλάβει, να καταφέρει, να επιτύχει και όλα αυτά όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και εύκολα. Η κρίση που υπάρχει έξω μας ξεκινά από μέσα μας. Και όπως όλα τα σημαντικά πράγματα που για να φτιαχτούν σε γερά θεμέλια θέλουν χρόνο, προσπάθεια και δέσμευση, έτσι και ο εαυτός μας θέλει αφιέρωση και φροντίδα, για να μεγαλώσει και να ζήσει μια όμορφη- όπως το εννοεί ο καθένας μας- ζωή.